Als je harddrugs gebruikt, financier je zware criminaliteit en liquidaties.
Ferd Grapperhaus, Minister van Justitie (VVD) 2018
Drugsgebruikers houden met hun gedrag criminaliteit in stand.
Joël Voordewind, Kamerlid CU 2019
Geweldsontsporingen in de Nederlandse onderwereld. De maatschappij vraagt zich af wie hiervoor verantwoordelijk is. Het wordt tijd dat de politiek de hand in eigen boezem steekt.
Het Nederlandse probleem met drugs en geweld is van eigen makelij
Drugsgebruik is van alle tijden. Mensen hebben de neiging om hun geestelijke gesteldheid zo nu en dan te veranderen. Daaraan kunnen meerdere motivaties ten grondslag liggen, van vluchten tot vieren. Het is niet aan mij om deze motivaties bloot te leggen of te beoordelen. Ik signaleer vooral een robuust fenomeen, dat maar beperkt vatbaar is voor overheidsingrijpen.
Toch heeft de Nederlandse overheid er in de jaren 70 voor gekozen mee te gaan in een Amerikaans puritanisme dat alle drugs als kwaadaardig beschouwt. Er volgde een drooglegging waar we vandaag de dag nog altijd mee te maken hebben.
Droogleggingen verstoren de markt. Producenten en handelaars die vatbaar zijn voor overheidscontrole verdwijnen. Criminelen die geen zier geven om de eindgebruiker nemen het stokje over. Prijs omhoog, kwaliteit omlaag. De hele keten wordt in het illegale circuit gedrukt, de volksgezondheid lijdt eronder, en dat geldt ook voor de staatskas. De opbrengsten worden immers niet meer belast en er moeten nieuwe uitgaven worden gedaan.
Droogleggingen wérken wel, vooral voor de georganiseerde misdaad. Die maakt een opleving door. Dat geldt ook voor de instituties die in het leven worden geroepen om deze misdaad een halt toe te roepen. Een soort werkverschaffing die een geheel eigen economie op gang brengt.
Een verstoorde balans
Deze eigen economie veronderstelt een balans. De geweldsescalaties van de criminelen moeten worden gematcht door hogere uitgaven, grotere waakzaamheid, en stevigere repressie aan de kant van de opsporingsdiensten. In een pragmatisch land als Nederland wordt daar van alle kanten op beknibbeld. De gemiddelde Nederlander heeft zelf immers een relatief liberale houding ten opzichte van drugs. Er zijn wel leukere dingen om overheidsgeld aan te spenderen dan aan strikte handhavers en effectieve drugshonden.
We mogen ons in internationaal verband gedwongen voelen om mee te gaan in de drugsoorlog, maar de puriteinse houding die de ieder jaar toenemende uitgaven ten behoeve van die ideologisch getinte oorlog rechtvaardigt is ons politiek bestel wezensvreemd.
En dus komt de inherente economie van het droogleggingssysteem in disbalans. Iedere escalatie door de misdaad moet worden beantwoord met een evenredige escalatie aan de kant van de wetshandhavers. Gebeurt dat niet, dan wint de georganiseerde misdaad steeds meer terrein. De huidige situatie met het ontspoorde geweld in de Nederlandse steden is de voorlopige uitkomst. Dat wordt alleen maar erger totdat de handhaving zijn rug kan rechten – dwz meer geld krijgt.
Dit is niet een nieuw proces maar een uitkomst van decennialang wanbeleid, wegkijken en dagdromen aan de kant van de betrokken politici.
Om de individuele drugsgebruiker verantwoordelijk te stellen voor zulk giftig wanbeleid is de wereld op zijn kop. Meer dagdromerij waar de media met al zijn krantenkoppen en talkshows gretig aan meewerkt.
Dit is een probleem dat op macro-economisch niveau is gecreëerd. Het heeft ook een macro-economische oplossing nodig.
Een pragmatische keuze is beter dan wat er nu gebeurt
De politiek heeft een keuze te maken.
Het ene alternatief is (nu eindelijk) verder escaleren in een conflict dat ze zelf heeft uitgelokt, dat nooit gaat ophouden, en dat nog vervelend duur kan worden. De nare consequenties voor de gemiddelde burger kun je zien in de Verenigde Staten, waar veel politiekorpsen inmiddels meer gemeen hebben met legereenheden dan met de oud-Hollands fietsende wijkagent.
Het andere alternatief is (nu eindelijk) het besef laten indalen dat de vaderlandse editie van de War on Drugs een puinhoop van Don Quichotte-achtige proporties is geworden, dat de overheid zich onterecht een puriteinse houding omtrent de cognitieve vrijheid van de Nederlandse burger heeft aangemeten en dat deze onverkwikkelijke episode beter vandaag dan morgen kan eindigen.
Gelukkig kan dat einde spoedig worden bewerkstelligd door een slimme regulering van verdovende, stimulerende, en psychedelische middelen. De overheid moet letten op volksgezondheid, het lot van de kwetsbaren, en kwaliteit van de producten. Zo kan ze zich richten op het belasten van consumptie terwijl ze de samenleving waarborgt tegen de infiltratie van ongewenste criminele elementen.
De beste oplossing lijkt een combinatie van beide te zijn. Reguleren om de voedingsbodem voor de criminaliteit weg te nemen. Immers, als genotsmiddelen niet langer illegaal zijn verdwijnen ook de woekerwinsten en de gewelddadige concurrentie erom. Gelijktijdig moet er hard gehandhaafd worden op ondermijning en op het wiswassen van criminele winsten. Dat betekent (tijdelijk) meer geld naar politie en andere opsporingsdiensten.
Terwijl men hier te lande niet verder komt dan het oeverloos gemekker dat de consument “zijn verantwoordelijkheid moet nemen” zijn zelfs de puriteinse Amerikanen tot het inzicht gekomen dat hun drugsoorlog onmogelijk te winnen valt.
Hierbij dan ook een oproep aan de Nederlandse politici en pers: stop met het onterecht beschuldigen van de gebruiker, stop met de geïmporteerde drugsoorlog en recht het schip voordat het allemaal nog erger wordt.
Nederland blonk in het verleden vaak uit in pragmatiek. Laten we díe talenten weer eens aanspreken.